'Đốm trắng' - tác phẩm đậm chất nhân văn cho thiếu nhi

Vì sự khác nhau đó mà Đốm Trắng bị bạn bè trêu chọc, ức hiếp, đôi khi phải "chầu rìa" trước các sinh hoạt cộng đồng. Chú chuột quyết tâm đi tìm mẹ, mong nhận được câu trả lời cho hàng loạt câu hỏi: Tôi là ai? Tôi được sinh ra như thế nào? Sao tôi lại khác với đồng loại của mình?

Trong phần mở đầu tác giả chỉ giới thiệu nhân vật nhưng đã khắc họa sự cô độc của một sinh linh bé nhỏ. Đốm Trắng (cũng như bao đứa trẻ sinh ra bị khiếm khuyết) bị bạn bè dè bỉu, châm chọc, rồi mang ám ảnh mãi về sau.

Phần hai của truyện miêu tả hành trình đi tìm mẹ và trưởng thành của Đốm trắng. Trên đường đi, chú gặp nhiều khó khăn, nguy hiểm rình rập từ phía từ kẻ thù. Nguy hiểm nhất là bị rơi vào vòng quây của lũ mèo; khi đó, trong tiềm thức chú đã gọi "mẹ ơi". Con người hay các loài động vật, lúc nguy hiểm đều gọi mẹ; xót xa thay khi Đốm Trắng gọi tiếng "mẹ ơi" mà không biết mẹ mình là ai.

Trên con đường tìm mẹ, Đốm Trắng cũng may mắn gặp được những người bạn thân thiết là Lang và Bạch Tuyết. Họ là những người yêu tự do và đi tìm lý tưởng sống cho riêng mình, cùng vượt qua hiểm nguy bảo vệ lẫn nhau. Lang là một con bọ muốn nhận mình là chuột, muốn sống tự do như loài chuột; còn cô nàng chuột có tên mỹ miều Bạch Tuyết lại muốn thoát ra khỏi cuộc sống chung với loài người để đi tìm chân trời mới. Cả ba lên đường với mục đích khác nhau nhưng đồng cảm trong mơ ước vươn ra thế giới rộng lớn, tìm kiếm tự do và giá trị thật của bản thân. 

Trong hành trình, bộ ba tỏ rõ tình cảm keo sơn, tình nghĩa bạn bè hy sinh sống chết có nhau. "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn", chúng được chứng kiến nhiều việc xúc động như tấm lòng bao dung nhân hậu của bác Cụt và bác Sùng, sự yêu thương các loài trên thế gian của bác Vện. Ba người bạn cũng phải đối mặt với những kẻ thâm hiểm như lũ Mèo hoang, mụ Cống Sa Tăng, và rút ra bài học ngay cả đồng loại cũng sẵn sàng gây hiểm họa cho nhau.

Ở phần cuối, sau một hành trình dài gian khổ, Đốm Trắng trở về chốn cũ nơi có Già Hen đã cưu mang nó. Chú chứng minh rằng mình đáng được tôn trọng và công nhận là một thành viên của bầy chuột ở bờ sông. Không những thế chú còn trở thành thủ lĩnh khi chiến thắng trong trận đấu với lũ mèo hoang và mụ Cống Sa Tăng. Đốm Trắng cũng là thủ lĩnh tốt bụng khi bỏ qua lỗi lầm, tha thứ cho những kẻ gian ác đã hại mình. 

Câu chuyện của chú Đốm Trắng gửi gắm nhiều thông điệp sâu sắc. Đó không chỉ là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa người yếu với kẻ mạnh mà còn là những bài học giáo dục sâu sắc. Lồng ghép vào đó là tình thương, sự khoan dung, niềm tin tưởng vào những thân phận khi sinh ra đã mang trong mình những khiếm khuyết hình thức hay nội tâm.

Tác giả Trương Thanh Thùy sinh năm 1982, là một nhà báo. Chị đã xuất bản các tác phẩm như Cánh cửa tầng hầm và nút bấm thang máy, Một nửa của tình yêu, Mít ơi. Nói về quá trình viết Đốm Trắng, chị cho biết trước khi sách được phát hành, một số đồng nghiệp nhận định đây là tác phẩm khó in, khó quảng bá vì nhóm độc giả nằm giữa lứa tuổi thiếu nhi và thanh niên. "Tôi không vì vậy mà cân nhắc chỉnh sửa ý tưởng ban đầu để có nhóm độc giả đông, dễ tìm hơn. Ngay khi nhen nhóm ý tưởng đến những ngày lập đề cương, chỉnh sửa, tôi biết con đường đang chọn hết sức khó khăn. Nhưng mỗi nhóm độc giả có những đòi hỏi riêng mà nếu không thật sự dấn thân, tác giả mãi mãi không bao giờ học hỏi được để tự làm mới, phát triển mình" - Trương Thanh Thùy bày tỏ.

Tác giả: Nguyễn Hằng