12 PHƯƠNG PHÁP KHÍCH LỆ NHÂN VIÊN TIỀN KHÔNG LÀM
ĐƯỢCChủ biên: TỊCH TÔNG LONG
Người dịch: HÀ GIANG
NHÀ XUẤT BẢN LAO ĐỘNG - XÃ HỘI
Không có nhân viên kém, chỉ có nhân viên không
được đào tạo bài bản; Không có doanh nghiệp kém,
chỉ có doanh nghiệp không có phương pháp hiệu quả;
Không có sự bế tắc trong quan hệ của nhân viên và
lãnh đạo, chỉ có sự khích lệ kém hiệu quả. Cuốn
sách giải thích tỉ mỉ 12 phương pháp khích lệ nhân
viên không dùng đến tiền, là phương pháp hiệu quả
mà các nhà quản lí doanh nghiệp cần học tập và nắm
bắt để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững,
giúp nhân viên trưởng thành, tiến bộ.
LỜI NÓI ĐẦU
1Ngày nay, nói đến các thương hiệu nổi tiếng thế
giới, chúng ta không thể không nhắc đến Apple,
Microsoft, Coca Cola… Những doanh nghiệp này không
chỉ nổi tiếng về thương hiệu sản phẩm mà còn có văn
hóa doanh nghiệp rất nổi trội. Nhiều nhân viên làm
việc trong những công ty này không chỉ vì lương
cao, chế độ đãi ngộ tốt, mà còn vì một vài nguyên
nhân quan trọng khác. Đó là sự say mê, nhiệt tình,
niềm vui, vinh dự, tự hào, là cảm giác mới mẻ…
Thực ra, sau khi đi sâu tìm hiểu, chúng ta sẽ thấy
rằng, những công ty này có những chiêu khích lệ
nhân viên vô cùng đặc biệt. Sự khích lệ đó là gì
vậy? Chúng ta nên khích lệ như thế nào? Chuyên gia
quản lí người Mĩ Berelson và Steiner đã định nghĩa
về sự khích lệ như sau: “Tất cả điều kiện, hi vọng,
2mong muốn, động lực mà trong lòng muốn có đều trở
thành sự khích lệ đối với con người – Đó là một
trạng thái nội tâm bên trong mỗi con người”. Hành
vi của con người đều xuất phát từ những động cơ nào
đó, mà động cơ lại là một loại trạng thái tinh
thần. Trạng thái tinh thần này có tác dụng kích
thích, thôi thúc và tăng cường hoạt động của con
người.
Hàng năm, một số công ty khảo sát và kết quả cho
thấy, chỉ có 21% nhân viên tận tụy với công việc.
Họ có thái độ tích cực, cầu tiến trong công việc
của mình và mong muốn cống hiến hết sức mình cho
doanh nghiệp. Các nhân viên khác thì có thái độ và
hành vi tận tụy với công việc ở mức độ khác nhau,
điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự cống hiến của
3họ đối với doanh nghiệp. Tại sao mức độ tận tụy
trong công việc của nhân viên lại không cao? Điều
nhân viên muốn là gì? Điều gì ảnh hưởng đến mức độ
tận tụy trong công việc của họ? Những người quản lí
nên bồi dưỡng tinh thần làm việc tận tụy và nâng
cao mức độ tận tụy với nghề nghiệp cho nhân viên
như thế nào? Những vấn đề này đang đợi các nhà quản
lí giải đáp.
Khích lệ nhân viên là một Bài học lớn, nói thì đơn
giản nhưng thực hiện lại phức tạp. Khi nói đến
việc khích lệ, nhiều lãnh đạo sẽ nghĩ ngay đến
khích lệ nhân viên bằng tiền. Mặc dù chúng ta không
coi thường hay phủ nhận chế độ và chính sách
thưởng tiền hợp lí và khoa học của một số doanh
nghiệp, nhưng việc đãi ngộ bằng lương, tiền không
4thể giải quyết được mọi vấn đề: Một là lương thưởng
không phải là nguyên nhân duy nhất ảnh hưởng đến
lòng yêu nghề của nhân viên, thậm chí không phải là
nguyên nhân quan trọng nhất. Hai là người quản lí
có phát huy được khả năng lãnh đạo của mình hay
không sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến lòng yêu nghề của
nhân viên.
Sau khi tổng kết kinh nghiệm nhiều năm giảng bài
cho các doanh nhân, tôi cho rằng, khích lệ nhân
viên mà không dùng đến tiền quan trọng hơn và có
hiệu quả hơn, với những doanh nghiệp không biết và
không làm được việc này, rõ ràng phải chi phí nhiều
mà chưa chắc đã có hiệu quả. Hay nói cách khác,
khích lệ nhân viên không dùng đến tiền chính là
doanh nghiệp đang tiết kiệm tiền, đây là lợi ích
5quan trọng nhất, chỉ khi nào tinh thần nhân viên
được khích lệ thì đó mới được coi là sự khích lệ
hiệu quả nhất.
Chúng ta đều biết nhu cầu của con người rất phong
phú, đa dạng, mà nhu cầu vật chất đơn giản chỉ là
nhu cầu ở mức thấp nhất. Trong xã hội ngày nay,
nhân viên không chỉ đòi hỏi doanh nghiệp trả lương
cao, mà họ còn đòi hỏi được tín nhiệm, được tôn
trọng và thực hiện giá trị của bản thân. Trong tình
huống này, nhà quản lí không thể dùng tiền và vật
chất để kích thích sự cần cù, nhiệt tình của nhân
viên đối với công việc và công ty. Ngoài ra, đối
với doanh nghiệp, sự khích lệ bằng tiền và vật chất
không chỉ tốn kém, mà còn dễ gây tác dụng ngược
lại. Nếu chỉ sử dụng tiền và vật chất để khích lệ,
6chắc chắn sẽ kích thích tâm lí so sánh, tham lam, ỷ
lại của nhân viên.
Từ một góc độ khác, khích lệ nhân viên bằng vật
chất sẽ quyết định chế độ, quy định thưởng phạt
nghiêm khắc của công ty, người quản lí không thể
tùy tiện quyết định; nhưng nếu khích lệ bằng tinh
thần thì có thể thực hiện bất cứ lúc nào, mang lại
niềm vui, sự thoải mái về mặt tinh thần cho nhân
viên. Hành động khích lệ bằng tinh thần dễ làm, dễ
thực hiện, hiệu quả giống như những giọt nước nhỏ
ngày qua ngày rỏ xuống tảng đá, trong thời gian
ngắn sẽ không thấy kết quả rõ rệt, nhưng dần dần,
giọt nước đó sẽ tạo ra sức mạnh bất ngờ, tạo ra
hiệu quả rõ rệt, đó chính là sức mạnh “nước chảy đá
mòn” và tạo hiệu quả “mưa thuận gió hòa”.
7Hiện nay, các bậc cha mẹ thường hay phàn nàn con
cái họ nghiện chơi game, bỏ bê học hành, suốt ngày
sa đà trên internet. Thực ra, không chỉ có trẻ
nghiện chơi game mà người lớn cũng vậy. Tại sao trò
chơi chém quả, Angry bird trên điện thoại lại
thịnh hành như vậy? Lẽ nào chỉ có trẻ con chơi? Tại
sao chúng ta có thể thức thâu đêm suốt sáng để
chơi game mà không thấy mệt? Đó là vì tất cả các
trò chơi đều được lập trình theo mức độ từ dễ đến
khó, từ đơn giản đến phức tạp. Những trò chơi này
dễ hiểu, dễ học, có rất nhiều cửa ải, nhưng chỉ cần
vượt qua cửa là sẽ có thưởng. Quy tắc trò chơi
chính là cứ cố gắng là vượt qua, không cố gắng sẽ
thất bại, vì vậy luôn thu hút người tham gia trò
chơi.
8Chính điều này là gợi ý tốt nhất để chúng ta đặt
ra chế độ khích lệ nhân viên. Việc khích lệ cần có
mức độ, có tính thực tế, tính thử thách và tính
cạnh tranh, đồng thời đem lại cho nhân viên cảm
giác hài lòng về mặt tâm lí. Giữ được mức độ khích
lệ phù hợp sẽ khiến đối tượng được khích lệ luôn cố
gắng phấn đấu không biết mệt mỏi. Ngược lại, nếu
việc khích lệ đối tượng không thích hợp, đối tượng
quá dễ dàng nhận được phần thưởng hoặc hay bị phạt
sẽ không đạt mục đích khích lệ. Muốn doanh nghiệp
phát triển lâu dài, vững bền, ngoài việc không
ngừng nâng cao tố chất của người quản lí, có phương
pháp quản lí khoa học và chính sách sử dụng người
lao động đúng đắn, người quản lí cần biết khích lệ
nhân viên, hiểu được phương pháp khích lệ không
9dùng đến tiền. Khi nhân viên nhìn thấy phong độ
xuất sắc của người quản lí, nhận được sự khích lệ
tinh thần ngoài tiền lương và vật chất, lại được
làm việc trong môi trường doanh nghiệp đoàn kết,
phát triển, họ sẽ thấy rằng tiền lương không phải
là nguyên nhân duy nhất khiến họ cố gắng làm việc,
cống hiến và gắn bó với công ty. Đương nhiên lúc đó
họ sẽ rất trung thành với công ty, cố gắng làm
việc hết sức mình vì công ty. Doanh nghiệp ổn định,
đoàn kết mới có thể phát triển nhanh và mạnh.
Tư duy quản lí quyết định hành vi quản lí, trình
độ suy nghĩ của người quản lí quyết định trình độ
quản lí. Tư duy quản lí khác nhau đem lại hiệu quả
quản lí khác nhau. Người lãnh đạo doanh nghiệp xuất
sắc có thể để nhân viên của mình ở vị trí quản lí
10thực sự trong lĩnh vực chuyên môn và trở thành
người chủ thực sự của doanh nghiệp. Họ tôn trọng
giá trị của mỗi nhân viên, chú ý nâng cao tố chất
và năng lực của nhân viên trong công việc, phát huy
tính năng động của mỗi nhân viên - tích cực để sở
trường và ưu thế của nhân viên phát triển toàn
diện. Chính phương pháp khích lệ nhân viên không
dùng đến tiền đã mang lại lợi ích to lớn cho những
công ty nổi tiếng.
Không có nhân viên kém, chỉ có nhân viên không
được đào tạo bài bản; không có doanh nghiệp kém,
chỉ có doanh nghiệp không có phương pháp hiệu quả;
không sự bế tắc trong quan hệ của nhân viên và lãnh
đạo, chỉ có sự khích lệ kém hiệu quả. Cuốn sách
này kết hợp một số vấn đề thường gặp trong quá
11trình giảng dạy cho các doanh nhân của tác giả,
giải thích tỉ mỉ 12 phương pháp khích lệ nhân viên
không dùng đến tiền, từ đó giới thiệu tường tận
phương pháp và cách thức khích lệ nhân viên khác
nhau từ nhân viên mới, nhân viên giàu kinh nghiệm,
nhân viên làm việc tận tụy và nhân viên cốt cán của
công ty. Cuốn sách chính là vũ khí đắc lực, là gợi
ý hiệu quả để những người quản lí doanh nghiệp học
hỏi và nắm bắt, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển
bền vững, giúp nhân viên của họ ngày càng trưởng
thành và tiến bộ. Tác giả hi vọng cuốn sách sẽ giúp
ích cho các nhà quản lí doanh nghiệp thúc đẩy lợi
ích doanh nghiệp, khiến nhân viên làm việc tận tụy,
gắn bó và xây dựng doanh nghiệp phát triển hiệu
quả.
12Kính mong độc giả, các nhà quản lí tham khảo và
chân thành phê bình góp ý.
Tịch Tông Long
13