SỨC MẠNH CỦA TĨNH TÂM - P1
Tác giả: Hải Hoa
LỜI NÓI ĐẦU
TĨNH TÂM NHÌN NHẬN CUỘC ĐỜI
Biết tĩnh tâm để nhìn nhận cuộc đời là một loại
cảnh giới.
Trái tim của chúng ta giống như một chiếc cốc thủy
tinh. Khi cốc đựng đầy nước ép trái cây, người ta
sẽ nói: “Đây là một cốc nước ép hoa quả”. Khi nó
đựng đầy sữa, người ta lại nói: “Đây là một cốc
sữa”. Còn chỉ khi chiếc cốc trống trơn thì người ta
mới nói: “Đây là một cái cốc”. Rất nhiều lúc, trái
tim của chúng ta chất chứa quá nhiều thứ, đến nỗi
không thể nhìn thấy được cái tôi chân thực. Trong
thời buổi cả thế giới phải lo lắng bất an vì tiền
1bạc, vì ham muốn vật chất, vì danh lợi như ngày
nay, con người chẳng khác nào “đôi giày đỏ” mệt
mỏi, nhảy tới khi chẳng còn ai bên cạnh mà vẫn
không dừng được bước chân điên cuồng… Chúng ta sống
đã không còn chỉ là vì sự sinh tồn. Trong sự hưởng
thụ vật chất ngày càng phong phú, nếu tâm không
tĩnh, thân thể cũng không tĩnh thì cuộc sống của
chúng ta sẽ chỉ còn lại sự bận rộn và lo lắng. Vì
vậy, chỉ có vứt bỏ mọi sự rối ren để tâm tĩnh lại
thì mới có thể được giống như hoa nở hương tự tỏa,
nước càng chảy càng trong vậy.
Tĩnh tâm chính là tâm tĩnh. Tâm tĩnh là một trạng
thái khoáng đạt, tự tin, điềm nhiên tự do, tự tại.
Tất cả thế sự rối ren, mọi chua cay ngọt đắng, hỉ
nộ ái ố đều chỉ dựa vào trái tim để cảm nhận, đánh
2giá.
Trong cuộc sống hiện thực, chúng ta thường cảm
thấy thấp thỏm bất an, lo lắng không yên, rất khó
để bình tâm, ngọn lửa không tên bất cứ khi nào cũng
có thể ập đến, nguyên nhân chính là do ta không có
được một trái tim bình tĩnh. Chỉ có hiểu được trí
tuệ của tĩnh tâm thì mới có thể đứng vững được
trong thế giới vô thường này.
Thực ra, tĩnh tâm không phải là một cảnh giới
không thể nào với tới. Trong thế giới tràn đầy náo
động và dục vọng như ngày nay, ai cũng khao khát có
được một cuộc sống yên ổn, bình an, vì vậy hiểu
được về tĩnh tâm là vô cùng quan trọng. Để giúp mọi
người tìm thấy sự yên ổn trong tâm hồn, cuốn sách
này sẽ cùng bạn tìm đến căn nguyên lo lắng từ mọi
3góc độ, vén bức màn bí mật về sự tĩnh tâm, sau đó
để mỗi người tự cảm nhận cuộc sống qua cái tĩnh,
giúp xoa dịu tâm trạng lo lắng bất an trong lòng,
lấy lại sự yên bình và niềm vui trong tim.
Chúng ta đã biết nên tĩnh tâm hưởng thụ cuộc sống,
tuy nhiên làm thế nào để có thể tĩnh tâm? Trong
hai chương cuối cùng của cuốn sách này, bạn sẽ học
được cách dùng phương pháp suy tưởng để vượt qua
những trở ngại trong lòng, để lo lắng không còn chỗ
tồn tại; bạn sẽ hiểu được rằng, tĩnh tâm hoàn toàn
không phải là trạng thái siêu thực, từng chút từng
chút của cuộc sống đều có thể trở thành phương
pháp để có được sự tĩnh tâm. Hãy để cuốn sách này
dẫn dắt bạn, để sự “tĩnh” thẩm thấu dần vào từng
chi tiết của cuộc sống, bớt một chút đố kị, thêm
4một chút khoan dung; bớt một chút tà niệm, thêm một
chút chính khí; bớt một chút ồn ào, thêm một chút
chân thực.
“Gặp được cái tôi tĩnh tâm”, dù biết phía trước là
vùng hiểm trở, bạn cũng có thể coi là đồng bằng để
vững bước đi qua; dù trước mắt thế sự bãi bể nương
dâu, đổi thay nhanh chóng, bạn cũng vẫn có được sự
bình an trong lòng.
“Gặp được cái tôi tĩnh tâm”, tuy tạm thời phải
chịu ấm ức và không vui, vẫn có thể yên lòng; tuy
cuộc sống bình dị, cũng có thể tận hưởng năm tháng
bình yên.
“Gặp được cái tôi tĩnh tâm”, cho dù tạm thời phải
chịu đau khổ, song bạn cũng sẽ nhận được ý vị riêng
của nó; cho dù cuộc đời trôi qua bình lặng song
5vẫn có thể tìm thấy được sự vừa ý và nhẹ nhõm của
riêng mình.
Nhà thơ Pushkin đã từng nói: “Tất cả hạnh phúc
trên thế giới đều lấy sự bình yên trong nội tâm là
đặc trưng cơ bản nhất”. Tĩnh tâm là một phong thái,
cõi lòng phẳng lặng thì tâm sẽ tĩnh. Sức mạnh của
mỗi người chúng ta đều có hạn. Thế sự giống như một
ván cờ, con người tiến lùi nối tiếp nhau trong mấy
tấc vuông ấy. Khi đối mặt với vô vàn sự khó xử và
lo sợ, giữ được tâm thái yên tĩnh như mặt nước là
có thể nhìn thấu tất cả vinh nhục, được mất, thị
phi, trắng đen, dùng sự tỉnh táo và lí trí để nhìn
nhận cuộc đời.
Xuân có trăm hoa, thu trăng sáng
Hạ có gió lành, đông tuyết rơi
6Trong lòng không bận chi phiền não
Đời này nên lấy đó làm vui.
Tủi nhục cũng đều gương soi tỏ Chí lớn dạ yên
chẳng ngậm ngùi Người đời lĩnh ngộ chân lí ấy
Cõi lòng tĩnh lặng, muộn sầu lui.
Bạn có mong muốn thoát khỏi lo lắng và u buồn
không? Có hi vọng xua đi những phiền muộn trong tâm
hồn không? Vậy thì bắt đầu từ thời khắc này, hãy
để cuốn sách cùng bạn tìm lại cái tôi tĩnh tâm ấy
nhé!
CHƯƠNG 1: TÂM KHÔNG TĨNH
TỨC LÀ PHIỀN NÃO NẢY SINH
Tâm có Tạp niệm
Bạn có còn nhớ những câu chuyện cổ tích? Chúng ta
nóng lòng theo dõi diễn biến tình tiết câu chuyện
7với niềm tin rằng nhân vật chính nhất định sẽ tránh
được sự tàn bạo của phù thủy và yêu quái, chiến
thắng tà ác. Chúng ta – khi ấy còn là những cô bé
cậu bé - chưa bao giờ nghi ngờ gì về kết cục hoàn
mĩ dành cho nhân vật chính, luôn có niềm tin mãnh
liệt rằng chính nghĩa sẽ tồn tại mãi mãi, những
người lương thiện cuối cùng nhất định sẽ được sống
cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc.
Thời gian thấm thoắt thoi đưa, khi chúng ta dần
dần lớn lên, dần dần làm quen với tất cả mọi thứ
của thế giới hiện thực này, các câu chuyện cổ tích
thuở bé thơ ngày càng trở nên xa vời. Nhân vật cổ
tích chỉ còn tồn tại trong kí ức, rồi cuối cùng
chúng ta cũng sẽ vứt bỏ nốt chút ngây thơ còn lại
của thời thơ trẻ, để trở thành một người trưởng
8thành, chín chắn. Nhưng nếu có thể vứt bỏ những tạp
niệm trong lòng ở thế giới phức tạp rối ren, tìm
lại tâm hồn thuần khiết, yên bình ấy, vậy thì liệu
chúng ta lại có thể quay trở về thời thơ ấu thỏa
mãn và vui vẻ trong hồi ức ấy được không?
Thế giới nội tâm của con người ẩn chứa rất nhiều
thứ, có đẹp, có xấu, có thiện, có ác, có tham lam,
có danh lợi, còn có tiền bạc và địa vị… Những thứ
này không nhìn thấy, không sờ thấy, nhưng chúng lại
tiềm ẩn trong tâm hồn của bạn, chi phối hành động
của bạn. Nếu chúng ta gọi những thứ tốt đẹp, ánh
sáng, lương thiện trong thế giới nội tâm là “mầm”,
thì những tạp niệm làm đảo lộn cảm xúc của chúng
ta, thậm chí “xúi giục” chúng ta trở nên xấu xa,
tham lam ấy sẽ giống như “cỏ”. Chân - thiện - mĩ có
9thể kết thành quả ngọt làm xúc động lòng người;
nhưng còn “cỏ dại” trong lòng, nếu cứ để mặc cho
chúng phát triển thì nhất định sẽ đến một ngày
chúng uy hiếp tới sự trưởng thành khỏe mạnh của
“mầm”.
Ví dụ như sự tham lam và đố kị là tạp niệm.
Sự uy hiếp của tâm trạng đố kị đối với sự vật tốt
đẹp chẳng khác nào quả bom không hẹn giờ, có thể
phát nổ bất cứ lúc nào, tiềm ẩn trong lòng con
người. Trên con đường theo đuổi một mục tiêu nào
đó, một khi con người phát hiện ra sự tồn tại của
người giỏi hơn hoặc nhanh chân vượt trước mình thì
thường nảy sinh than vãn, đau khổ, thậm chí là căm
giận, bởi trong tâm cảm thấy tự hổ thẹn vì mình kém
cỏi hơn người khác. Càng tệ hơn là có một số người
10bóp méo tâm tính, châm ngòi quả bom trong lòng,
không từ thủ đoạn báo thù đối thủ. Tạp niệm của sự
đố kị làm ô nhiễm tâm hồn, không những không thể
khiến bạn có được mục tiêu mà còn dần dần xa mục
tiêu, cuối cùng lún sâu vào tội ác khó có thể thoát
ra được.
Tự dằn vặt quá mức cũng là một tạp niệm của tâm
hồn.Charles đã từng là một cảnh sát, trong một lần
tham gia giải cứu con tin, anh đã bỏ sót một căn
phòng vốn dĩ nên lục soát, không ngờ trong căn
phòng đó có một đứa trẻ, cuối cùng đứa trẻ đó đã bị
tên hung thủ vô cùng tàn bạo bắn chết. Từ đó
Charles suy sụp tinh thần, anh không thể nào tha
thứ cho sai lầm của mình nên đã rơi vào trạng thái
tự dằn vặt bản thân, trở nên buồn bực ít nói. Không
11lâu sau đó, anh từ bỏ công việc cảnh sát để tới
một tu viện, hàng ngày đứng trước tượng chúa để xám
hối lỗi lầm của mình, từ đó hành động ấy đã trở
thành toàn bộ cuộc sống của anh.
Một lần tình cờ, chị của đứa trẻ bị tên côn đồ năm
xưa sát hại biết được tình cảnh của Charles, đã
nghĩ cách để tìm được anh. Cô đưa Charles tới giữa
một đám người đang vui vẻ tụ hội, nói với anh rằng
những người này đều là con tin đã được anh giải cứu
năm ấy, nhờ có Charles, bây giờ họ được sống vui
vẻ hạnh phúc và vô cùng cảm kích Charles. Charles
nhìn những đứa trẻ đã từng được mình giải cứu, và
đã hiểu được một điều: thì ra mình không phải là
người vô dụng, và chính sự tự dằn vặt bản thân bao
nhiêu năm nay mới thật sự mang lại gánh nặng cho
12những người quan tâm tới mình. Cuối cùng anh đã lấy
lại được dũng khí của bản thân.
Con người vì một vài sự việc nào đó mà nảy sinh
cảm giác tội lỗi và day dứt là chuyện thường tình.
Nhưng nếu sự tự dằn vặt này vượt quá giới hạn khiến
cho bản thân hoàn toàn đắm chìm trong đó, từ bỏ
dũng khí sống thì việc tự dằn vặt này sẽ biến thành
tự ngược đãi và giày vò về mặt tinh thần. Chỉ có
loại bỏ tạp niệm trong lòng thì mới có thể để lại
cho mình một không gian tâm hồn thuần khiết, tươi
đẹp.
Vậy con người nên làm thế nào mới có thể có được
sự tĩnh lặng và trong sạch cho tâm hồn? Dùng phương
thức nào mới có thể dẹp được những tạp niệm trong
lòng? Thông qua con đường nào mới có thể xua đi
13bóng tối để tìm thấy ánh sáng?
Đa phần con người cảm thấy đau khổ là vì không
nhìn thoáng, không buông bỏ được. Tạp niệm giống
như rác thải trong lòng, là con đường phiền não vô
hình, đảo lộn cảm xúc yên bình vốn có, khiến con
người khó có thể tĩnh tâm. Sức khỏe, hạnh phúc, của
cải… tất cả những thứ tốt đẹp đều bắt nguồn từ sự
thuần khiết của tâm hồn. Nếu muốn có một cơ thể
khỏe mạnh thì trước tiên phải làm sạch tâm hồn. Chỉ
cần tâm mang tạp niệm, trong huyết quản của con
người sẽ tràn đầy sự nhơ bẩn và xấu xa, tất cả tạp
niệm – đố kị, buồn chán, oán hận – đều sẽ gây tổn
hại tới sức khỏe của cơ thể, khiến cảm giác vui vẻ
của chúng ta dần dần tan biến. Ngược lại, nếu tâm
hồn thuần khiết, tươi đẹp, khỏe mạnh thì sẽ khiến
14cơ thể của chúng ta tràn đầy sức sống.
Nhờ có các công nhân vệ sinh môi trường ngày ngày
quét rác trên đường nên môi trường sống của chúng
ta mới sạch sẽ, thoáng đãng. Nếu mỗi ngày chúng ta
biết cách dọn sạch “rác thải” trong tâm hồn thì tâm
hồn của chúng ta cũng sẽ vui tươi chan hòa. “Cẩu
nhật tân, nhật nhật tân, hựu nhật tân”(1), thứ cần
phải làm sạch không chỉ đơn thuần là cơ thể của
chúng ta, mà quan trọng hơn là sự trong sạch của
tâm hồn. Nếu chúng ta có thể khắc phục những tạp
niệm khiến chúng ta sa sút tinh thần, thì tự nhiên
nội tâm sẽ có thể nảy sinh sức mạnh không gì có thể
đánh bại được. Tiêu chuẩn của hạnh phúc không nằm
ở những điều kiện bên ngoài mà nằm ở sự phong phú
và yên bình của nội tâm.
151. Câu trích trong sách Đại học (thuộc Tứ Thư), ý
là: Nếu hàng ngày chúng ta có thể tẩy rửa, làm sạch
tâm hồn để luôn tự làm mới mình thì mỗi ngày đều
trở nên mới mẻ.
Franklin từng nói: “Có tiền bạc và quyền thế không
thể coi là giàu có thực sự, ngược lại, nếu ỷ lại
vào chúng thì sẽ giống như đứng trên tảng đá trơn
bóng”. Trên thực tế, tâm hồn yên bình thuần khiết
và đức hạnh vô tư cao thượng mới là của cải thực
sự. Để có được điều đó, chúng ta cần học cách làm
sạch tâm hồn của mình. Ích kỉ, tham lam, hư vinh,
bướng bỉnh, phẫn nộ, ngoan cố… đều là mầm họa dẫn
tới nội tâm không “sạch”; còn thân thiện, khảng
khái, vô tư, thuần khiết, ôn hòa, bình tĩnh, đều là
ngọn nguồn trí tuệ để làm sạch tâm hồn và giúp cái
16tôi thăng hoa.
KHÔNG THỂ TỪ BỎ CHẤP NIỆM(1)
Nói tới “không thể từ bỏ”, chúng ta có thể dẫn ra
một loạt ví dụ liên quan tới “từ bỏ”: Ví dụ Hằng
Nga có thể từ bỏ chấp niệm để hưởng thụ cuộc sống
thiên đình, chí ít cũng có thể cùng với Hậu Nghệ
sống vui vẻ bên nhau, không cần phải ở trên cung
trăng lạnh lẽo làm bạn với thỏ ngọc, ngày ngày chỉ
có thể nghe thấy tiếng chặt cây không ngừng. Nếu
như Hạng Vũ có thể từ bỏ cái gọi là “thể diện” của
mình, cùng với Giang Đông phụ lão thực hiện đại kế
khôi phục, thì có lẽ vương triều Đại Hán của Lưu
Bang cuối cùng có thể trở thành thiên hạ của nhà họ
Hạng. Nếu như Lí Thị của nhà Đường có thể từ bỏ
tham vọng quyền lực, tránh huynh đệ tương tàn thì
17có lẽ bi kịch lịch sử “chính biến Huyền Vũ Môn” sẽ
không xảy ra. Hay đệ nhất quyền thần Đại Thanh -
Hòa Thân nếu có thể từ bỏ chấp niệm về tiền bạc thì
cũng sẽ không đến nỗi cuối cùng phải nhận kết cục
nhận dải lụa trắng vua ban để tự vẫn… Dĩ nhiên,
lịch sử không thể làm lại, chúng ta không nên nhắc
lại những chuyện đáng tiếc ấy, nhưng cần hiểu rằng,
rất nhiều ví dụ và sự nuối tiếc đều là vì con
người mong muốn có được nhiều hơn mà không biết
cách từ bỏ chấp niệm, khiến chúng ta bị lỡ dịp với
rất nhiều điều tốt đẹp. Nếu ngay từ đầu đã sớm biết
vậy thì hà tất phải để mọi chuyện xảy ra như thế!
Cuộc sống vốn là một quá trình tự tại, hạnh phúc,
chỉ có điều, nhiều lúc chấp niệm của chúng ta quá
nhiều, dục vọng giống như cái động không đáy, chẳng
18thể nào lấp đầy được. Con người lúc nào cũng cuống
quýt muốn nắm lấy tất cả, có nhà rồi thì muốn có
tiền bạc, có tiền bạc lại muốn có công danh, muốn
nắm trong tay cả thế giới rực rỡ sắc màu… Những
tham vọng ấy khiến con người dần trở nên sức cùng
lực kiệt. Nhưng suy cho cùng, chúng ta đều chỉ là
con người bình thường, ham muốn quá nhiều nhưng cái
nắm được thì quá ít, con người sống trên đời chẳng
qua chỉ vài chục năm trời, khi mệt mỏi khốn đốn sẽ
tự hỏi: Hà cớ phải như thế? Chi bằng từ bỏ chấp
niệm, sống vui vẻ với tâm thái tốt đẹp là hơn!
1. Chấp niệm: là một loại dục vọng vô cùng mãnh
liệt. “Chấp” nghĩa là “cố chấp”, “chấp niệm” có thể
hiểu một cách đơn giản là cách nghĩ cố chấp mà
người khác khó lòng lay chuyển được. Chấp niệm cũng
19có một nét nghĩa là sự “để bụng” đối với một người
hay sự vật nào đó, khi sự “để bụng” này trở nên
thái quá thì sẽ khiến nảy sinh “chấp niệm”.
Trong lịch sử, đa số những người có được cuộc sống
viên mãn, gia đình hạnh phúc hay sự nghiệp thành
công đều là những người “cầm lên được, từ bỏ được”.
Liêm Pha từ bỏ ân oán với Lạn Tương Như, tạo ra
giai thoại đẹp “tướng tương hòa”; Phạm Lãi vứt bỏ
bổng lộc triều đình mà Việt Vương đã hứa, cùng
người đẹp du thuyền Thái Hố, tiêu dao thương hải;
Trác Văn Quân và Tư Mã Tương Như bỏ qua cái nhìn
của thế tục, dũng cảm theo đuổi hạnh phúc riêng tư
nên mới có giai thoại thiên cổ “Phượng cầu hoàng”;
Tư Mã Thiên dẹp qua một bên những tổn thương của
nỗi nhục cung hình để dùi mài kinh sử, cho ra đời
20bộ Sử kí lưu truyền thiên cổ; Trương Tam Phong giũ
bỏ phàm tục chốn nhân gian, cuối cùng trở thành
tông sư sáng tạo ra Thái Cực quyền và Thái Cực
kiếm… Tất cả những ví dụ ấy, suy cho cùng đều ở hai
chứ “từ bỏ” mà ra, người có trí tuệ sáng suốt ắt
sẽ có thể có được thành công, tất cả đều là nhờ họ
có thể vứt bỏ chấp niệm, dám từ bỏ những thứ không
cần thiết.
Mỗi lần “từ bỏ” là một lần dọn dẹp gánh nặng đang
mang trên mình, vứt đi cái “tay nải hành lí” không
đáng được chúng ta mang theo, để rồi sau đó, chúng
ta có thể thoải mái tiếp tục con đường của mình cho
đến tận khi đạt được mục tiêu của cuộc đời. “Từ
bỏ” cũng là một cảnh giới đáng mơ ước của tâm hồn,
chúng ta dùng cảnh giới mà “vạn vật đều có thể từ
21bỏ” để nhìn nhận cuộc đời, cho dù làm người hay làm
việc, tự nhiên có thể bớt đi được một chút nghi
kị, thêm một chút thản nhiên; bớt một chút bất mãn,
thêm một chút bình tĩnh; bớt một chút tranh đấu,
thêm một chút hòa thuận; cuộc sống chẳng phải sẽ
thoải mái tự tại hay sao?
Một đứa trẻ thò tay vào trong lọ lấy kẹo, nó muốn
một lần lấy được nhiều chiếc nên đã lấy một nắm to,
kết quả là tay bị mắc ở miệng lọ, làm thế nào cũng
không thể rút ra được, sợ đến nỗi bật khóc. Ông
nội nhìn thấy dáng vẻ lo lắng của cháu, chậm rãi
nói: “Xem kìa! Cháu vừa không muốn bỏ lại số kẹo
đó, lại vừa muốn rút tay ra, chi bằng biết đủ một
chút, lấy ít đi một chút, nắm tay nhỏ lại tự nhiên
sẽ có thể dễ dàng rút tay ra thôi!”
22Trong cuộc sống, để “có được” thì cần có đầu óc
thông minh, còn muốn “từ bỏ” thì lại càng cần có
trí tuệ và dũng khí. Con người lúc nào cũng chỉ mưu
cầu chiếm hữu mà rất ít khi biết từ bỏ đúng lúc.
Vì vậy, người có tiền thì bị tiền bạc làm cho mệt
mỏi, còn người có tình cảm thì bị tình cảm làm tổn
thương… Biết từ bỏ, dĩ nhiên không phải là yêu cầu
chúng ta không làm gì cả, mà là sau khi hành động
thì không nên đặt quá nặng yếu tố thành - bại, được
- mất: tiền dĩ nhiên phải kiếm, nhưng sau khi kiếm
được thì phải chi dùng thích hợp chứ không nên
giống như Grandet ôm chặt tiền không chịu bỏ ra;
tình cảm nên hi sinh, nhưng không cần nhất định
phải được báo đáp…
Tương truyền khi Đức Phật còn sống, có một quý tộc
23người Bà La Môn tới gặp. Người Bà Là Môn này hai
tay cầm hai lọ hoa, coi đó là lễ vật dâng lên Đức
Phật.
Phật nhìn thấy người Bà Là Môn liền nói: “Đặt
xuống”. Người Bà La Môn liền đặt lọ hoa trên tay
trái xuống đất. Phật lại nói: “Đặt xuống”.
Người Bà La Môn lại đặt lọ hoa trên tay phải
xuống. Nhưng Phật vẫn nói với ông ta: “Đặt xuống”.
Người Bà La Môn này không hiểu, bèn hỏi Đức Phật:
“Hai tay con đã trống không, Người còn muốn con đặt
cái gì xuống?”
Phật nói: “Tuy con đã đặt lọ hoa trên tay xuống,
nhưng trong lòng con chưa thực sự từ bỏ chấp niệm.
Chỉ khi con từ bỏ chấp niệm của sự hưởng thụ bên
ngoài, chấp niệm của sự suy tư bên trong thì mới có
24thể giải thoát khỏi sinh tử luân hồi”.
Trong mắt người bình thường, vạn sự vạn vật của
thế gian đều là vật thực, con người luôn nhìn nhận
vạn vật thế gian bằng con mắt vốn có, dùng con mắt
thế tục để đánh giá tất cả sự vật, vì thế thường bị
những phiền não thị phi làm cho nghi hoặc, cuộc
đời thêm biết bao đau khổ nhưng lại không biết làm
thế nào để giải thoát.
Muốn giải thoát vô số phiền não trong nhân gian,
để tâm tịnh như nước, nếu chỉ đơn thuần dựa vào cái
gọi là “thông minh tài trí” thế tục thì mãi mãi là
không đủ, rất nhiều khi chúng ta cần đến một dũng
khí, đó là dũng khí dám từ bỏ chấp niệm. “Từ bỏ” là
một tâm thái, một triết lí nhân sinh, một trí tuệ
lớn. Biết cách từ bỏ chấp niệm là phương thuốc thần
25diệu giúp chúng ta vui vẻ, xóa bỏ muộn phiền, nhờ
thế mà đường đời sau này - khi đã biết “từ bỏ” sẽ
càng vui vẻ hơn, giúp chúng ta có thể đi xa hơn,
bay cao hơn, nhìn thấy được những cảnh giới đẹp đẽ,
hòa bình hơn. Chỉ cần chúng ta biết “từ bỏ” đúng
lúc, dùng tâm thái ôn hòa để đối mặt với cuộc sống
phức tạp rối ren, thì cuộc sống của chúng ta sẽ
tràn đầy “tiếng chim ca suối chảy”.
DỤC VỌNG LẠI SINH RA DỤC VỌNG
Trên thảo nguyên mênh mông của châu Phi, một chú
sư tử con dần dần trưởng thành, theo mẹ học cách
săn mồi. Từng ngày trôi qua, chú đã nắm được cách
thức và kĩ năng săn mồi, sư tử mẹ nói với nó: “Con
à, con đã lớn rồi, có thể thử rời xa bố mẹ sống một
mình xem sao”. Sư tử là vua trên thảo nguyên,
26dường như không có loài động vật nào đủ khả năng
trở thành đối thủ của nó. Vì vậy, tuy sư tử con sắp
sống một mình nhưng sư tử mẹ vẫn hết sức yên tâm.
Nó tin con trai của mình có thể dựa vào bản lĩnh
săn mồi xuất chúng để sống một cách bình an, khỏe
mạnh.
Mấy tháng sau, sư tử mẹ nhìn thấy sư tử con trong
một rừng cây, nhưng dáng vẻ của sư tử con lúc ấy
khiến nó hoàn toàn không dám tin vào mắt mình. Vùng
mà sư tử con sinh sống có nguồn thức ăn phong phú,
được sinh sống ở đó đáng lẽ nó phải ngày càng
cường tráng, ấy vậy mà lúc này, sư tử con lại gầy
đi rất nhiều, dáng vẻ đói ăn, tinh thần mệt mỏi.
“Rốt cuộc là chuyện gì đã xảy ra vậy?” Sư tử mẹ
không thể hiểu được. Đúng lúc nó đang định tiến tới
27hỏi sư tử con thì một đàn hươu từ xa chạy tới. Đó
chính là thời cơ tốt để săn mồi, còn sư tử con cũng
phấn chấn tinh thần, sẵn sàng chuẩn bị kiếm mồi.
Thế là sư tử mẹ nấp sang một bên, quyết định nhìn
xem con trai săn mồi như thế nào. Lúc này sư tử con
đã ẩn nấp, sẵn sàng chờ đàn hươu đi vào phạm vi
săn mồi của mình. Chẳng bao lâu, một chú hươu con ở
rìa đàn đã tới rất gần chỗ sư tử con ẩn nấp, hươu
con hoàn toàn không ý thức được nguy hiểm đang rình
rập. Sư tử mẹ
nghĩ rằng lúc ấy sư tử con chỉ cần há miệng là đã
có thể đánh chén một bữa no nê, nhưng điều khiến nó
không ngờ là sư tử con vẫn án binh bất động, bỏ
qua miếng ăn đã đưa tới miệng.
Lại một chú hươu con nữa đi qua, rồi chú thứ hai,
28chú thứ ba… càng ngày càng có nhiều hươu con đi qua
phạm vi hoạt động của sư tử con, nhưng sư tử con
vẫn không có bất kì động tĩnh nào, vẫn nhìn chằm
chằm vào đàn hươu khác ở xa đang tiến lại gần, cuối
cùng nó không kiềm chế được nữa, hung dữ lao về
phía đàn hươu, nhưng lần này do khoảng cách quá xa,
các chú hươu con dễ dàng thoát khỏi sự truy bắt
của nó.
Sư tử mẹ không thể nấp yên một chỗ được nữa, vội
vàng đuổi theo hỏi sư tử con: “Lúc nãy rõ ràng là
mấy con hươu con ấy ở ngay bên miệng con rồi, vì
sao con không nắm lấy cơ hội để bắt chúng?” Sư tử
con hậm hực nói: “Lẽ nào mẹ không thấy sao, chưa
biết chừng đợi thêm một lát nữa, con có thể bắt
được nhiều hơn ấy chứ”.
29Sư tử mẹ lắc đầu, buồn phiền nói: “Con của ta, con
nghĩ như vậy là sai rồi, lòng tham sẽ chẳng bao
giờ được thỏa mãn hoàn toàn, nhưng cơ hội thì rất
dễ mất đi. Tham lam không những không thể khiến con
có được nhiều hơn, mà trái lại sẽ khiến những thứ
vốn dĩ con có thể nắm bắt được trong tầm tay lại
biến mất.”
Mỗi người đều có dục vọng, nhưng nếu không khống
chế dục vọng thì nó sẽ lớn dần lên mãi, trở thành
căn bệnh tham lam. So với dục vọng bình thường,
tham lam không bao giờ có thể thỏa mãn được, nó sẽ
khiến bạn rơi vào trạng thái vắt kiệt tinh lực và
thể lực, khiến cho bạn luôn luôn cảm thấy phiền não
và phiền phức vô cùng. Trong cuộc sống hiện thực,
rất nhiều lúc chúng ta cũng giống như chú “sư tử
30con” trong câu chuyện, không bao giờ cảm thấy thỏa
mãn, lúc nào cũng suy tính thiệt hơn. Kết quả điều
tra của một trang web cho thấy, trên 90% số người
được phỏng vấn cho rằng “xã hội hiện nay ở trong
trạng thái theo đuổi công danh lợi lộc và vật chất
hóa”, các ý kiến phổ biến cho rằng, ngày nay con
người theo đuổi vật chất và thực dụng quá mức, đa
số mọi người vẫn hi vọng có thể kiếm được nhiều
tiền hơn, có nhà đẹp hơn, xe cao cấp hơn, công việc
tốt hơn, địa vị xã hội cao hơn và tất cả những thứ
khác cũng tốt đẹp hơn.
Immanuel Kant - nhà triết học người Đức từng nói:
“Vui vẻ là khi dục vọng của chúng ta được thỏa
mãn”. Khi dục vọng của con người không được thỏa
mãn, tâm trạng khao khát không thể được giải phóng,
31tâm hồn bị ức chế thì sẽ nảy sinh các ảnh hưởng
tiêu cực đối với cuộc sống và tâm trạng sau này. Có
một câu chuyện kể rằng: Trong một ngôi chùa nọ,
quanh năm khói hương nghi ngút, có một con nhện
ngày ngày miệt mài chăng tơ trên xà ngang của điện
chính. Do ngày ngày được hương hỏa trong chùa và
tiếng đọc kinh hun đúc, nên lâu dần nhện cũng có
phật tính. Một ngày nọ, sư thầy trụ trì phát hiện
ra sự tồn tại của nhện này, liền hỏi nó: “Ngươi
giăng tơ trong chùa của ta cũng coi là có duyên.
Ngươi tu luyện lâu như thế, vậy đã ngộ ra được điều
gì? Theo ngươi, cái gì là thứ trân quý nhất thế
gian?” Nhện đang suy nghĩ, đột nhiên một trận gió
thổi tới, cuốn theo một giọt sương long lanh thổi
rơi lên mạng nhện, lấp lánh, đẹp vô cùng. Nhưng
32chẳng bao lâu sau, một trận gió nữa lại thổi tới,
mang giọt sương bay đi, nhện mất đi giọt sương đẹp
khiến nó cảm thấy hụt hẫng, buồn rầu, nó bèn trả
lời vị trụ trì: “Thứ trân quý nhất nhân gian là thứ
không có được và thứ đã mất đi”.
Đối với con người mà nói, càng là những thứ không
có được thì càng cảm thấy vô cùng quý giá. Quả
thực, con người hiện đại phải đối mặt với áp lực
cuộc sống rất lớn, mỗi khi cảm thấy hoang mang vì
những khúc mắc trong chuyện thăng chức, tiền đồ,
đau khổ vì vấn đề yêu đương, tình cảm, tiền bạc,
địa vị… thì chủ nghĩa vật chất sẽ xâm chiếm toàn bộ
đầu óc bạn, lúc này dường như có tiền bạc và quyền
thế là có thể giải quyết được rất nhiều vấn đề. Do
đó, khi thiếu đi cảm giác an toàn và ổn định thì
33dục vọng và tâm lí chiếm hữu đối với những sự vật
mới sẽ càng tăng cao.
Dục vọng của con người là vô hạn, có ham muốn là
chuyện thường tình, không có ham muốn, chúng ta sẽ
mất đi động lực sinh tồn vốn có. Dục vọng rõ ràng
và mãnh liệt có thể trở thành động lực thúc đẩy cho
sự nghiệp của bạn thành công, nhưng cũng có thể
trở thành ma quỷ dẫn bạn vào địa ngục. Dục vọng có
thể lại sinh ra dục vọng, nếu để cho bị dục vọng
điều khiển thì cuộc đời sẽ thất bại. Ngược lại, nếu
bạn có thể chế ngự được dục vọng, biết cách biến
dục vọng thành sức mạnh, tìm thấy nhịp điệu và bước
đi phù hợp với mình, thì bạn sẽ không còn bị dục
vọng nô dịch nữa.
HƯ VINH LÀ SỢI DÂY CHUYỀN ĐẸP ĐẼ
34Trong tiểu thuyết ngắn Sợi dây chuyền kim cương,
Maupassant đã kể một câu chuyện như sau: Cô nàng
Mathilde – vợ của một anh lục sự “thường thường bậc
trung” sắp tham gia một bữa tiệc. Nhưng khổ nỗi,
do không có món trang sức quý giá nào, nên cô ta đã
mượn cô bạn thân một sợi dây chuyền kim cương.
Trong buổi tiệc, Mathilde vốn xinh đẹp quyến rũ,
lại đeo thêm sợi dây chuyền kim cương sáng lấp lánh
nên càng trở nên cuốn hút lạ thường, thu hút ánh
nhìn ngưỡng mộ của mọi người. Tuy nhiên trên đường
về nhà, cô ta vô tình làm mất sợi dây chuyền kim
cương. Mathilde buộc phải cùng lúc làm mấy công
việc, ăn tiêu chắt bóp để dồn tiền bồi thường cho
cô bạn. Mười năm qua đi, một hôm, Mathilde vô tình
gặp lại người bạn năm xưa trong công viên, nhưng
35lúc ấy Mathilde đã bị áp lực cuộc sống giày vò tới
mức dung nhan tiều tụy, trông già nua khắc khổ,
khiến bạn bè gần như không thể nhận ra. Nhưng điều
trớ trêu là, cuối cùng cô mới biết rằng, sợi dây
chuyền mà mình mượn năm xưa là một sợi dây chuyền
kim cương giả, còn cô thì vì chút hư vinh của bản
thân mà đã phải trả giá bằng sự lao động vất vả
cùng sự tổn hại dung nhan xinh đẹp trong suốt mười
năm ròng. Tính sĩ diện cũng giống như sợi dây
chuyền của Mathilde vậy, nó có thể là châu báu làm
đẹp, khiến bạn có được sự tỏa sáng nhất thời, nhưng
cũng có thể trở thành sợi dây thừng lạnh lẽo, trói
chặt cuộc đời bạn.
Từ xưa tới nay, đả kích tính sĩ diện của con người
luôn là một trong những đề tài yêu thích của các
36nhà triết học và nhà thơ, còn trên sân khấu cuộc
đời thì lúc nào chúng ta cũng có thể bắt gặp hàng
ngàn câu chuyện liên quan tới thói xấu này. Vậy
thói ham hư vinh rốt cuộc từ đâu mà ra? Người xưa
có câu: “Hùm chết để da, người ta chết để tiếng”.
Chắc chắn không có ai sinh ra đã cam tâm âm thầm
lặng lẽ sống cuộc đời của mình, không cần ai biết
tới. Từ xưa tới nay, phần lớn chúng ta đều đang khổ
sở bôn ba trên con đường theo đuổi danh lợi, địa
vị, tiền bạc. Điều đó không có gì đáng chê trách,
nhưng chúng ta nên hiểu rằng, theo đuổi công danh
lợi lộc cũng nên lượng sức mình, nếu mục tiêu vượt
quá khả năng của mình mà lại không cam chịu cuộc
sống bình dị, thì rất dễ nảy sinh tà niệm, khiến
chúng ta đi lệch với quỹ đạo thường nhật.
37Tartaglia là một nhà toán học của Italia thời
trung cổ, trải qua nhiều năm miệt mài nghiên cứu,
cuối cùng ông cũng đã tìm ra được phương pháp giải
phương trình bậc ba. Đúng lúc ấy, có một người tên
là Cardano tới thăm Tartaglia, than phiền rằng việc
giải phương trình bậc ba đã làm khó ông ta bao
nhiêu năm nay, khiến ông ta vô cùng đau khổ. Thấy
vậy, Tartaglia đã ngây thơ chia sẻ với Cardano
thành quả nghiên cứu của mình không chút giấu giếm.
Không ngờ chẳng bao lâu sau, Cardano đã cho công
bố một bài nghiên cứu, nội dung chính là cách giải
phương trình bậc ba, chiếm đoạt thành quả học thuật
của Tartaglia một cách vô liêm sỉ. Chẳng mấy chốc,
danh tiếng của Cardano nổi lên trong giới toán
học, người ta bắt đầu biết tới “ngôi sao mới nổi”
38trong lĩnh vực toán học này, Cardano đắm chìm trong
cảm giác thỏa mãn vô hạn. Nhưng sự thực luôn luôn
là sự thực, sự dối trá ngắn ngủi không thể che mắt
mọi người mãi được, cuối cùng, hành vi đáng xấu hổ
của Cardano đã bị vạch trần, từ đó hắn không còn là
“thiên tài toán học” nữa mà tên hắn đã trở thành
đại từ để chỉ kẻ lừa đảo trong toán học, bị người
đời khinh bỉ. Theo đuổi lợi ích xứng đáng thuộc về
mình vốn là điều không có gì đáng chê trách, việc
hi vọng nhận được sự khen ngợi của người khác cũng
là tâm thái bình thường, tuy nhiên người đàng hoàng
chính trực là người không tơ hào của phi nghĩa hay
những thứ không thuộc về mình; còn nếu không từ
mọi thủ đoạn chỉ để thỏa mãn thói hư vinh thì kết
quả sẽ là hại người hại mình.
39Để thoát khỏi được “gông cùm” của hư vinh, trước
tiên chúng ta phải học cách nhận thức bản thân đúng
đắn. Chỉ khi có nhận thức đúng đắn về bản thân và
đánh giá về bản thân một cách khách quan, chân thực
thì chúng ta mới không dễ dàng bị lung lạc khi
được nhận lời khen hay xu nịnh. Để nhận thức được
đúng đắn về bản thân, chúng ta cần phải có đủ dũng
khí, dám chấp nhận hiện thực, từ đó biết tự bổ
khuyết, bù đắp thiếu sót thì mới có thể khiến cho
cuộc đời mình ngày càng thêm rực rỡ, phong phú.
Tiếp theo, chúng ta cần phải biết tiếp nhận bản
thân một cách đúng đắn. Nhận thức bản thân không
dễ, tiếp nhận bản thân lại càng khó hơn. Có người
từng nói: “Người ham thích hư vinh thì chỉ nhìn vào
tên của mình, còn những người anh hùng chân chính
40thì nhìn vào sự nghiệp của tổ quốc”. Đối với rất
nhiều người, hư vinh chẳng khác nào một giấc mơ màu
hồng, mà khi đắm chìm trong giấc mơ ấy thì dường
như có được tất cả mọi thứ trong tay. Nhưng suy cho
cùng thì đó cũng chỉ là một giấc mộng, và khi tỉnh
mộng, bạn sẽ nhận thấy đôi tay mình trắng trơn.
Vậy thì thay vì ôm giấc mộng ấy, tại sao chúng ta
lại không dám đối mặt với tất cả bằng bộ mặt chân
thực, để giành lấy mọi thứ trong thực tại?
Để thoát khỏi được “gông cùm” của hư vinh, chúng
ta còn phải nhận thức những người xung quanh một
cách đúng đắn. Đối với người ham thích hư vinh thì
ý kiến và sự nhìn nhận, đánh giá của người khác sẽ
chi phối được tâm thái của họ, khiến họ luôn hi
vọng nhận được lời khen ngợi cũng như khao khát
41được mọi người nhìn bằng ánh mắt ngưỡng mộ. Thực ra
họ không cần phải như vậy. Là vàng thật thì sẽ tự
tỏa sáng, chúng ta không cần thiết phải cố giành
lấy lời khen của người khác mà trái lại, chúng ta
càng nên tỉnh táo để nhìn rõ trong những lời khen
ấy, lời nào là xuất phát từ tấm lòng, lời nào là
nịnh nọt giả dối, không được để lời khen làm u mê
đầu óc.
Trong thiên Nguyên đạo huấn - sách Hoài Nam tử có
đoạn: “…Vì thế bậc đại trượng phu điềm nhiên vô tư,
thản nhiên không lo lắng, coi trời là nắp đậy, coi
đất là xe, bốn mùa là ngựa, âm dương là kẻ hầu…
Coi trời là nắp đậy ắt không có chốn nào là không
che được; coi đất là xe, ắt không có gì là không
tải nổi; coi bốn mùa là ngựa, ắt không có gì mà
42không điều khiển được; coi âm dương là kẻ hầu, ắt
không có gì là không chu toàn. Vì thế tuy nhanh mà
không dao động, tuy xa mà không mệt mỏi…” Đoạn này
ý nói người quân tử không màng danh lợi, từ bỏ tư
dục, nhìn tất cả mọi thứ một cách điềm nhiên ung
dung, như thế mới có thể tiến xa trên đường đời
phía trước mà không mệt mỏi, phóng như bay mà không
nghiêng ngả. Nghiền ngẫm thật kĩ trí tuệ của cổ
nhân, ý vị thật sâu xa.
CUỘC ĐỜI GIỐNG NHƯ CHIẾC ĐỒNG HỒ ĐÃ LÊN DÂY CÓT
Chắc chắn bạn đã từng có trải nghiệm như sau: Bạn
ngồi trên xe bus hoặc trên tàu điện ngầm, hôm nay
có chuyện không vui nên bạn cảm thấy bực bội; nếu
lúc đó chẳng may có người giẫm vào chân bạn thì bạn
sẽ như tìm được nơi trút giận, chỉ muốn cãi nhau
43với người đó một trận… Rất nhiều lúc, tâm trạng xấu
kiểu đó đều bắt nguồn từ áp lực cuộc sống hối hả
mang lại cho bạn.
Thế giới bên ngoài luôn phức tạp, bận rộn tất bật,
mỗi người đều vội vã đi trên đường đời riêng của
mình, dường như lúc nào cũng sợ bỏ lỡ điều gì. Khi
còn nhỏ thì bận rộn học hành, bận rộn thi cử; khi
đã bước chân vào cổng trường đại học thì hối hả thu
nạp kiến thức, gấp gáp chuẩn bị cho công việc; sau
khi đi làm lại bận rộn với phấn đấu thành tích
trong công việc, bận rộn kiếm tiền, mua nhà, yêu
đương… Ngoảnh đầu nhìn lại, có phải chúng ta chưa
bao giờ được tĩnh tâm? Cuộc đời giống như một chiếc
đồng hồ đã lên dây cót, không lúc nào thôi thúc
giục, giục giã chúng ta tiến lên phía trước không
44ngừng nghỉ.
Bận rộn, mù quáng, mịt mờ
Có câu chuyện ngụ ngôn rằng: Con bạch mã mà Đường
Tăng cưỡi khi đi Tây Thiên thỉnh kinh vốn dĩ chỉ là
con ngựa bình thường của một xưởng nghiền bột
trong thành Trường An. Con ngựa này vốn dĩ không có
gì đặc biệt, chăm chỉ làm việc trong xưởng nghiền
bột từ nhỏ, cơ thể cường tráng, chịu khó chịu khổ,
hơn nữa bản tính lại thuần hòa, không bao giờ phá
phách hay làm trái lời chủ. Đường Tăng nhìn thấy
nó, thầm nghĩ: Lần này đi Tây Thiên, đường sá xa
xôi, hơn nữa khi quay về còn phải mang theo rất
nhiều kinh sách. Thế nên ông đã quyết định chọn con
bạch mã hiền lành chịu khó này.
Cứ như vậy, bạch mã theo Đường Tăng đi suốt mười
45mấy năm ròng. Sau khi Đường Tăng lấy được chân kinh
quay về, con bạch mã bình thường năm xưa cũng được
phong là “Đại Đường đệ nhất danh mã”. Bạch mã quay
về xưởng nghiền bột mà mình đã từng làm việc năm
xưa, thăm lại bạn cũ. Một đàn lừa, ngựa, la vây
quanh bạch mã, phấn khích nghe nó kể chuyện trên
đường đi.
Bạch mã điềm tĩnh nói: “Các anh em ạ, thực ra tôi
cũng chẳng có gì giỏi giang cả, chỉ là may mắn được
Đường Tăng chọn, theo ông ấy đi Tây Thiên thỉnh
kinh mà thôi. Trong mười mấy năm này, các bạn cũng
bận rộn suốt, mỗi bước tôi đi thì các bạn cũng đi
không ngừng, chỉ khác một điều là các bạn đi vòng
quanh nhà”.
Giờ chúng ta hãy thử nhìn nhận câu chuyện này ở
46một góc độ khác. Bạch mã không vì những thành công
có được khi đi theo Đường Tăng mà tỏ ra cao ngạo,
trái lại, nó hiểu rằng mình cũng chỉ giống với
những con ngựa khác mà thôi, đều chịu gian khổ để
tiến lên phía trước, cách suy nghĩ ấy quả thực đáng
khen ngợi. Nhưng lẽ nào những con lừa, ngựa, la
khác không có giá trị gì sao? Mỗi người trong xã
hội này đều có ý nghĩa tồn tại của mình, Đường Tăng
cần mang theo ngựa để đi thỉnh kinh, còn bách tính
thì cần những con ngựa này để xay bột, chở gạo.
Mặc dù công việc của chúng rất bình dị, nhưng những
công việc ấy cũng không kém phần quan trọng so với
những công việc lớn lao, vĩ đại khác.
Còn nếu chúng ta chỉ biết bận rộn một cách mù
quáng thì cuối cùng, thứ thu được chỉ là sự hoang
47mang. Nếu tự nhận thấy năng lực của bản thân không
thể thực hiện được mục tiêu quá cao thì tại sao
chúng ta không “liệu cơm gắp mắm”, đề ra mục tiêu
thích hợp nhất với bản thân, sau đó thực hiện
chúng?
Rất nhiều lúc, con người không thực sự nhận thức
được rõ ràng về sự “bận”, rốt cuộc thế nào là
“bận”? Bận là một trạng thái sống, trong khoảng
thời gian nhất định, chúng ta không ngừng nỗ lực vì
mục tiêu đã đặt ra. Sự bận rộn có thể khiến cuộc
sống của chúng ta phong phú hơn, khiến chúng ta
không phải cảm thấy hổ thẹn với đời. Còn nếu như
chỉ vì không muốn nhàn rỗi mà cố tình làm cho mình
phải bận rộn, hoặc làm ra vẻ “bận”, thì chính là tự
lừa mình lừa người.
48Sự nhàn nhã
Trên bờ biển, có một ngư ông ngày ngày ngồi trên
tảng đá ngầm thả câu. Điều kì lạ là cho dù câu được
nhiều hay ít, cứ ngồi đủ hai tiếng đồng hồ là ông
lão thu dọn đồ nghề, thong dong ra về.
Lâu dần, một thương nhân chú ý tới ông lão này.
Anh ta cảm thấy rất khó hiểu, bèn hỏi: “Gặp ngày
may mắn, sao ông không cố gắng ngồi câu thêm một
lúc nữa, như thế có phải ông sẽ câu được nhiều cá
hơn không?”
“Việc gì ta phải câu nhiều cá như vậy?” - Ngư ông
bình tĩnh trả lời.
“Để bán lấy tiền chứ còn làm gì nữa!” - Thương
nhân đáp, trong bụng thầm chê ông lão ngờ nghệch.
“Sau khi bán rồi thì sao?”
49“Ông có thể mua một tấm lưới, sẽ bắt được nhiều cá
hơn, kiếm được nhiều tiền hơn”.
“Rồi sao nữa?”
“Ông có thể mua một chiếc thuyền đánh cá, ra biển
bắt nhiều cá hơn nữa, bán được nhiều tiền hơn nữa”.
“Kiếm được nhiều tiền như vậy để làm gì?” - Lão
ông vẫn tỏ vẻ bất cần.
“Ông có thể thuê nhiều người đi đánh cá, còn mình
thì hưởng thụ cuộc sống!”
“Chẳng phải bây giờ ta đang hưởng thụ hay sao?” -
Ông lão cười nói - “Mỗi ngày ta ngồi câu hai tiếng,
thời gian còn lại ta có thể chiêm ngưỡng ráng
chiều, hoàng hôn, chăm chút hoa cỏ ruộng đồng, gặp
mặt bạn cũ... Cậu thử nói xem, những việc này so
50với việc kiếm tiền thì cái nào có ý nghĩa với ta
hơn?”
Nhàn nhã là một trạng thái tự nhiên của cuộc sống,
lúc này tâm hồn và thể xác được nghỉ ngơi. Nhàn
nhã là một cảnh giới của tâm hồn, múa kiếm khi say,
nghe mưa bên cửa sổ… đều là những thú vui khiến
lòng người hân hoan. Nhàn nhã còn là khi tận hưởng
cảnh sắc thiên nhiên, dạo chơi, một mình hát tình
ca… để nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt.
Sau một ngày làm việc bận rộn, đôi khi chúng ta
không nhất thiết phải vội vội vàng vàng về nhà, mà
có thể xuống xe bus trước một bến, chầm chậm bước
đi men theo con đường, cảm nhận cảnh đêm của thành
phố. Rồi phát hiện một cửa hàng nhỏ bán những món
đồ tinh xảo bên đường, đẩy cửa bước vào, biết đâu
51lại phát hiện ra một “thế giới riêng” thú vị? Hà
tất ta phải tự biến mình thành một chiếc máy chạy
không ngừng nghỉ?
Con người không thể nhàn nhã suốt đời, nhưng cũng
không thể lúc nào cũng lên hết dây cót, không được
thảnh thơi. Do vậy, nhàn nhã là một sự điều chỉnh
cần thiết trong cuộc sống, mỗi người chúng ta đều
không thể thiếu nó.
Dắt ốc sên đi dạo
Mục sư nói:
Thượng Đế giao cho tôi nhiệm vụ dắt một con ốc sên
đi dạo. Tôi chẳng có cách nào để đi nhanh được,
mặc dù ốc sên đã cố gắng hết
sức bò lên phía trước, nhưng nó cũng chỉ có thể
dịch chuyển từng chút một.
52Tôi không ngừng thúc giục nó, trách mắng nó, thậm
chí đe dọa nó, nhưng ốc sên chỉ biết nhìn tôi bằng
ánh mắt như biết lỗi, dường như muốn nói với tôi
rằng: “Tôi đã cố hết sức rồi!”
Tôi kéo nó, thậm chí muốn đạp một cái vào lưng nó.
Nó thở hổn hển, đầm đìa mồ hôi, cố sức bò lên
trước…Đúng là khó hiểu, vì sao Thượng Đế lại giao
cho tôi một nhiệm vụ kì lạ như vậy?
“Thượng Đế ơi! Rốt cuộc là vì sao?” - Tôi ngửng
đầu hỏi trời, nhưng xung quanh chỉ là một vùng tĩnh
lặng.
Có lẽ Thượng Đế đã bắt ốc sên đi rồi! Thôi được,
tôi quyết định phó mặc mọi chuyện. Dù sao thì
Thượng Đế cũng đã thôi không nói nữa, tôi còn bận
tâm nhiều như vậy làm gì!
53Ốc sên tiếp tục bò lên trước, tôi bực tức theo sau
nó.
Dần dần, bước chân của tôi cũng chậm lại, tâm tôi
tĩnh lại… Ồ?
Đột nhiên tôi ngửi thấy mùi hương của hoa cỏ, thì
ra ngay cạnh tôi có một vườn hoa rất đẹp.
Tôi còn cảm thấy có làn gió nhè nhẹ thổi tới,
trước đây tôi chưa bao giờ để ý rằng, gió trong đêm
lại dịu dàng như vậy.
Ô, còn có tiếng chim, tiếng côn trùng kêu rỉ rả…
tôi nhìn thấy ánh sao khắp trời, thật đẹp.
Vì sao trước đây tôi chưa từng có trải nghiệm này?
Thì ra là nhờ Thượng Đế bảo tôi dắt một con ốc sên
đi dạo.
Bạn đã tìm thấy con ốc sên của mình chưa? Hãy đi
54dạo giống như tôi đi!
Đi chậm trên con đường nhỏ tĩnh mịch, hít thở
không khí trong lành, ánh nắng xuyên qua tán cây,
hắt xuống đường những chấm loang lổ. Gió mát thổi
qua mang theo hương hoa nhè nhẹ, thấm vào lòng
người. Ngửa mặt nhìn lên trời thấy mây trắng lướt
qua, trôi nhẹ bồng bềnh. Ngân nga một khúc nhạc nhẹ
nhàng, khẽ đọc một bài thơ nho nhỏ, có phải bạn
đang cảm thấy cuộc sống tươi đẹp hơn rất nhiều
không?
Mỗi giây phút trước mắt đều đáng quý trọng, nhưng
có rất nhiều phương thức khác nhau để thể hiện sự
trân trọng đối với thời gian. Hãy tận hưởng từng
khoảnh khắc hiện tại, thỉnh thoảng bước chậm lại,
“dắt một con ốc sên đi dạo”, bạn sẽ tận hưởng được
55rất nhiều cảnh đẹp đã để lỡ khi bận rộn.
56