Con ngựa Mãn Châu

Giới thiệu

Đây không phải lần đầu tiên Quang phải đi mời ông đốc tờ cho mẹ. Cậu mặc vào người cái quần tây dài, cho áo sơ mi vào quần, đi một đôi giày vải bata, cột giây giày thật chặt rồi ra tàu ngựa. Mọi việc phải nhanh, không được chần chừ. Ông hàn  Giáng là thầy thuốc Bắc giỏi có tiếng trong vùng. Ông không chữa được bệnh tim mẹ dù ba năm liền cái siêu sắc thuốc nhà Quang lúc nào cũng đặt trên bếp lò. Ông bảo mỗi lần mẹ lên cơn đau tim thì phải đi mời ông đốc tờ Can ngay. “Mi mà chậm chân thì mẹ mi chết, đừng trách!” Quang là thằng con trai duy nhất trong nhà. Quang lại thích cưỡi ngựa. Cậu kiêu hãnh nhảy phóc một cái lên lưng con ngựa tía tên là Châu Ô.

- Nhanh lên, Châu Ô! - Quang quất một roi vào không khí. Con ngựa phi nước dại, phóng đi. Bác sĩ Can mở phòng khám ở Vinh, thành phố đêm đêm vẫn có một quầng sáng phía núi Thiên Nhẫn. Rạng sáng ngày mồng chín tháng Ba Nhật đánh Pháp, kho đạn Trường Thi nổ, hai mẹ con thức nghe cho đến khi hết tiếng ùng oàng mới thôi. Mẹ thở dài: “Lại có người chết!”. Quang phi ngựa ra sông Phố. Con đường khấp khểnh vết chân trâu. Lá tre tan tác dưới chân ngựa. Hôm nay phiên chợ hai ngày một lần, nhưng Quang không gặp ai đi chợ. Người ta chết đói hết cả rồi sao ? Quang phi ngựa theo đường cái quan, hai bên là xóm làng tiêu điều vì nạn đói. Không còn lũ trẻ con ùa ra khỏi những cái ngõ tối tăm ngai ngái mùi lá tre mục, phân trâu và cứt chó, chạy theo chân ngựa, có đứa còn chạy sáthông con Châu Ô như muốn thi với nó. Chúng réo tên Quang: “Cậu Quang! Cậu Quang, chúng mày ơi!” Người nào cũng gọi Quang là cậu, kể cả những người bằng tuổi ông nội Quang. Thỉnh thoảng gặp trên đường làng một bóng người thất thểu như bóng ma. Chị Sinh nói phải xuống chợ là hãi lắm, chỉ sợ dẫm phải người chết đói. (trích Chương Một)